Rentak (beat)

Rentak ialah kesan bunyi denyutan yang terhasil apabila dua gelombang bunyi yang hampir frekuensinya berinterferens.

Katakan denyut yang didengari ialah dua denyut setiap saat, maka tempoh setiap denyut ialah 0.5 s bersamaan frekuensi rentak 2 Hz (1/T=1/0.5s).

Frekuensi rentak ialah beza antara kedua-dua frekuensi iaitu fb = |f1 - f2|.

Main simulasi berikut untuk mengetahui bagaimana rentak terbentuk
--> http://www.compadre.org/Physlets/waves/illustration18_1.cfm

Rajah berikut menunjukkan dua gelombang (garis biru dan hijau) yang sama frekuensi iaitu 100 Hz yang sefasa menghasilkan interferens membina.





Rajah berikut pula merupakan dua gelombang iaitu 100 Hz (merah) dan 110 Hz (hijau) menghasilkan rentak (biru). Didapati sesaran gelombang paduan berubah daripada maksimum kepada minimum menghasilkan kesan denyut. Kesan frekuensi rentak 10 Hz yang sama juga diperolehi sekiranya gelombang hijau berfrekuensi 90 Hz.



Antara kegunaan rentak ialah dalam melaraskan frekuensi dua alat muzik.
Katakan gitar A telah dilaraskan pada frekuensi yang dikehendaki f1.
Gitar kedua-dua dilaras sehingga rentak kedengaran menandakan frekuensinya hampir dengan f1.
Pelarasan dengan teliti akan mengurangkan frekuensi rentak sehingga rentak tidak kedengaran menandakan kedua-dua gitar telah ditala dengan sempurna.

Gelombang Pegun

Apakah itu gelombang pegun?

Gelombang pegun ialah gelombang yang terhasil apabila dua gelombang maju yang sama cirinya namun bergerak pada arah berlawanan bertindih.
Gelombang yang terhasil kelihatan tidak bergerak ke kiri mahu pun ke kanan.
Lihat simulasi berikut (Animasi 1 dan Animasi 2) --> http://www.compadre.org/Physlets/waves/illustration17_4.cfm

Apa yang membezakan gelombang pegun dan gelombang maju?

Terdapat beberapa ciri penting gelombang pegun tersebut, iaitu
1- terdapat titik-titik tetap berlakunya sesaran gelombang sentiasa minimum dipanggil titik nod.
2- terdapat titik-titik tetap berlakunya sesaran gelombang yang berubah-ubah dipanggil titik antinod.
3- titik nod dan antinod berselang seli
4- amplitud gelombang pegun adalah dua kali ganda amplitud gelombang maju yang membinanya.
5- frequensi gelombang pegun yang boleh dicerap melalui ayunan zarah pada titik antinod berayun pada frekuensi yang sama dengan frekuensi gelombang asal.

Bagaimana menghasilkan gelombang pegun?

Gelombang pegun pada tali boleh dihasilkan apabila ia diikat pada hujungnya supaya gelombang yang maju akan terpantul semula.
Dengan mengabaikan sebarang kehilangan tenaga, gelombang maju ke kanan akan bertindih dengan gelombang maju ke kiri (pantulan) menghasilkan gelombang pegun. (Lihat Animasi 3).

Apakah kegunaannya?

Contoh paling mudah ialah penghasilan bunyi dari tali gitar.
Tali gitar diikat pada kedua-dua hujungnya.
Apabila dipetik, gelombang maju merambat lalu memantul pada dua hujungnya.
Gelombang pegun akan terhasil dengan profil tertentu bergantung kepada panjang dan ketebalan tali.